Herkesin Bir Akıl Hocasına İhtiyacı Vardır

Herkesin bir akıl hocasına ihtiyacı var. Basketbol oyuncusu, tenis oyuncusu, jimnastikçi ya da futbol oyuncusu olup olmamanız fark etmez. Hayatımız boyunca yardıma ihtiyaç duyarız. Söz gelimi bir basketbol oyuncususunuz kendinizi geliştirebilmek için sürekli antrenman yapabilirsiniz ama antrenmanlarınız sırasında sizi izleyip size geri dönütler verecek bir öğretmeniniz yok ise hep aynı hatayı hep aynı yerde yapıyor ve belki de kendinizi hiçbir zaman geliştiremiyorsunuzdur.

Yaşamımız boyunca geri bildirimler bize yol gösterir. Bunu en çok anne ve babamızın sözlerini dinlerken fark ederiz. Yaşımız kaç olursa olsun biz onların küçük çocuklarıyızdır ve yaşadıkları sürece deneyimleri sayesinde davranışlarımızla ilgili geri dönütler vererek hata yapmamızı engellemeye çalışırlar. Ancak bir meslek grubu var ki neredeyse hiç geri dönüt alamıyorlar. Bu meslek grubu öğretmenlerdir.

Öğretmenler olarak alabildiğimiz çok az geri dönüt var hatta bazen aldığımız bu geri dönütler de sağlıksız kalabiliyorlar. Örneğin öğrenci anlamadığı halde bir konuyu anladığını düşünebiliyor ve bizi yanlış yönlendirebiliyor ya da anlamadığını söyleyemeyebiliyor, bu durumda biz öğrencinin içinde bulunduğu durumu anlayabilmek için olağanüstü çaba sarf etmeye çalışıyoruz. Diyelim ki dersimizi planladık ve sonrasında gidip sınıfta işledik ama iyi bir şekilde anlattık mı anlatamadık mı veya ne yapsaydık daha iyi anlatabilirdik bilemiyoruz. Kendimizi değerlendirme şansımız olmuyor. Başka bir kişinin dersimizi dinleyip bizlere geri dönütler vermesi bir çözüm mü? Tabii ki hayır çözüm bu değil. Çünkü bizi başka bir kişinin değerlendirmesi ne kadar doğru olabilir ki. O kişinin bu konuda bizden daha fazla yetkin olduğunu ne ispatlayabilir? Eskiden müfettişler derslere girip öğretmeni değerlendirirdi. Ders anlatmayan birinin öğretmeni değerlendirmesini doğru bulmuyorum ben. Şimdi ise bu görev okul müdürüne verildi ama doğrusu bu da değil bence.

Peki, en doğru öz değerlendirmeyi yapabilmek için Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programının sonuçlarına bakarak bir fikir edinebilir miyiz? Uluslar arası Öğrenci Değerlendirme Programı olan PISA ülkelerin eğitim sistemlerini ele alarak başarılarını ölçen bir sistem. 3 yılda bir yapılan bu sınavlarda maalesef ülkemizin durumu pek iç açıcı değil. OECD ülkelerinin başarı ortalamasının altında kalıyoruz buna karşın başarılı eğitim sistemlerine sahip ülkelere baktığımızda görüyoruz ki öğretmenlerinin sürekli kendilerini geliştirmesini sağlayan bir sistem kurmuşlar. Ayrıca bu ülkelerde öğretmen olabilmek için öğrencilik hayatınız boyunca üstün başarı sergilemiş olmanız gerekiyor. Tabii bunların yanında öğretmenler için ülkemizdekinden farklı bir maaş sistemi de uygulanmakta. Öğretmen daha fazla derse girdiği zaman değil başarı elde ettiğinde ve deneyim kazandığında maaşı artıyor. Örneğin Çin' in Şanghay bölgesinde işe yeni başlayan bir öğretmene göre deneyimli bir öğretmen yaklaşık 5 kat daha fazla maaş alabiliyor. Peki öğretmenler kendini nasıl geliştirmeli?

Öğretmenler öncelikle kendi alanlarındaki gelişmeler başta olmak üzere eğitim ile ilgili gelişimleri yakından takip etmeli. Bunun yanında mikro öğretim yöntemini kullanarak kendi kendini değerlendirebilir. Bu aslında çok basit bir yöntem. Bir kamera ile kendinizi ders anlatırken filme çekeceksiniz ve sonra da izleyip nerede hata yaptığınızı ya da nerede daha da iyi davranabileceğinizi keşfedeceksiniz. Bunu istediğiniz sıklıkta ve istediğiniz kadar çok derste yapabilirsiniz. Sizi sizden daha iyi kim değerlendirebilir ki? Ders sırasında hepimizin hata yaptığını düşündüğü durumlar olmuştur. Oysa bu şekilde bir öz değerlendirme yaparsak altını çizdiğimiz hatalı bir durumu tekrar yaşama olasılığımız azalacaktır.

Dünya geleninde akademik alanda başarı gösteren Çin, Singapur ve Japonya gibi ülkelerde eğitimin en önemli etkenlerinden birini öğretmenin kendini geliştirmesi oluşturuyor. Öğretmenler toplumun inşasında birinci derece sorumlu ve etken kişilerdir. Öğretmenler olarak kendimizi ne kadar geliştirebilirsek öğrencilerimizin başarılarını artırma şansımız o kadar daha artacaktır.