KÜÇÜK GÜMÜŞHANE

Gümüşhane, küçük olmanın bütün emarelerini üzerinde taşıyor. Küçüklük elbette nüfusa ve coğrafi şartlara bağlı bir küçüklük. İnsanda küçüktür fiziken ama âleme bedel bir ruh taşıyor bedeninde. İşte o “ruh”, insanı yücelten bir büyüklüktür. Gümüşhane içinde aynı saptamayı yapmak hata sayılmaz. Evet, Gümüşhane bir küçük kent ama içinde barındırdığı “şehir ruhu” ile büyük bir şehirdir. İsterseniz bu derin mevzua girmeden önce “küçüklük emareleri” nelerdir ona bakalım.

İnsan düşündüğü kadar insandır. Hay Allah! Zihnimi bir türlü düşünce bağlamından çıkartamıyorum. Ama insanı merkeze koymadan da bir kenti tanımlayamayız ki. Çünkü şehirleri var eden daha doğrusu inşa eden şey, insan düşüncesidir. Düşünceyi bir tarafa bıraktığınızda küçük şeyler ardı ardına sökün eder. Mesela nelerdir onlar? Sözgelimi anlık hesaplar devreye girer. Bir yere gelmek ya da gelinen yeri koruma içgüdüsü ile zamanı heba etmek gerçekleşir. Yukarı çıkmak için kimi yakalarsa onu aşağı daha aşağılara iteklemekten bir milim sapmaz ve şaşılmaz… Din, dil, tarih amaca giden yolda birer meta haline dönüşür. Ve kazanç en değerli şey sayılır.

Size bir şey söyleyeyim mi; Gümüşhane, küçük şeylere teşne olduğu ve küçük şeylerle kendini ve zamanını heba ettiği kadar, keşfedilmemiş (sözle değil, yürekten inanarak) büyük bir medeniyetin ruhunu da taşıyor. İnsan insanın kurdudur, demediğimiz ve küçük komplekslere duçar düşmediğimiz ve kibrin dehlizlerinde yüzmediğimizde göreceğimiz şey, apaydınlık bir medeniyet meşalesidir.

BÜYÜYEN GÜMÜŞHANE

Büyümek görece bir kavramdır. İnsan ekonomik olarak, makam ve mevki olarak büyür. Şehirler, nüfus ve konutları, iş merkezleri, üniversitesi, sanayisi ve arabaları ile büyür… Gümüşhane bu bakımdan her yönü ile büyüyor. İnşaat sektörü aldı başını gidiyor. Hemen her mahallesinde büyük alışveriş merkezleri,  dolmuş hatları, modern hastanesi ve öğrencileri… Pestil- köme sektörü, çift yolları… Ve insan çeşitliliği… Her şey sanki büyümeye endeksli. Ne var ki hemen her büyüme yatay bir büyüme. Dikey büyüme diyebileceğimiz her ne var ise, yatay büyümeye feda ediliyor. Oysa Gümüşhane, yatay büyüme ile birlikte dikey büyümeyi de gerçekleştirebilecek tarihi referansa sahip. İşte Süleymaniye, işte Ahmet Ziyaüddin hazretleri, işte Zeki Kadirbeyoğlu, işte Vasfi Mahir Kocatürk ve daha birçok medeniyet nişaneleri. Kültür bakımından konak evlerimiz başlı başına mimarlık ders konusu. Bu varlıklarımızla yatay büyümeye koşut olarak dikey büyümenin de fitili ateşlenebilir.

BÜYÜYEREK KÜÇÜLEN BİR GÜMÜŞHANE

Büyüyerek küçülen bir Gümüşhane olmamak için, kültüre, sanata meyilli nesiller yetiştirilmeli. Süleymaniye’nin tarihi dokusuna uygun ve Gümüşhane evlerini andırır “turizm lisesi” projesi hayata geçirilebilir. Çünkü en azından o öğrenci, tarihin koynunda eğitim görür ve o manevi ruha aşina olur. Sanırım Mayıs’ın ilk haftası “Kanuni Günleri” etkinliği yapılacak. Bu etkinlik daha detaylı bir program çeşitliliği ile ifa edilebilir. Çünkü Süleymaniye Gümüşhane’nin dikey büyümesinin tüm kodlarını içinde barındıran bir hazine. Yeter ki  “Süleymaniye ruhu ve bilinci” algılanabilsin. Ve anlatılabilsin.

Tek taraflı büyümenin sonuçları ne kadar fark ediliyor bilmiyorum ama fiziksel büyümeye koşut metafizik bir büyümeyi teğet geçersek eğer, buz gibi beton bloklarda manevi buhranın pençesinde kıvranıp dururuz. Yüzeysel şekli ile ifade edecek olursak batı toplumu “taş yapıların”  o serinletici güvenini elden bırakmadı. Tarihi ile iç içe kaldı. Tarih bir anıdır ve anısı olmayanın tarihi yoktur. Bu bakımdan salt turizm lisesi değil ilköğretim okulları dahi, tarihi dokuyu kırmadan Süleymaniye mahallesine kaydırılabilir.

Sonuç olarak turizm günlerinde, turizmin esas özü Süleymaniye daha ön plana çıkartılmalı, diye düşünüyorum.