DUTUN SAĞLIK İÇİN ÖNEMİ

Dut; lezzeti ve besleyici özelliğinden dolayı dünya çapında çok yaygın olarak tüketilmektedir. Kara dut, beyaz dut gibi çeşitleri bulunmaktadır. Dut şekil olarak karaduta benzer tat olarak da greyfurt’u andırır. Dutun farklı çeşitleri vardır; mavi, siyah ve yeşil olmak üzere üç ana gruba ayrılır. Dut taze olarak tüketildiği gibi daha çok kuru olarak da tüketilebilir. Bunun diğer bir sebebi de kurutularak uzun süre muhafaza edilebilmesidir. Dut ayrıca yemeklerde özellikle tatlılarda kullanılır.

Kemikleri güçlendirmesi, kalbi koruması, idrar söktürücü etkisinin olması dut faydaları arasındadır. Aynı zamanda oldukça besleyicidir. İyi bir antioksidan kaynağıdır. Dut pekmezi, dut şurubu ve dut pestili şeklinde de tüketilebilir.

Dutun kendine has tadı ve şekli dışında zengin besin maddeleri içerir. Bu besin maddelerinin sağlık açısından bir çok faydası vardır. Protein açısından oldukça zengindir. Ayrıca A,E,C ve K vitaminleri açısından oldukça zengin olan dut, kalsiyum, demir, folat, tiamin ve nisin kaynağıdır.

Dut aynı zamanda antioksidanlar açısından da zengindir, bu özelliği sayesinde bir çok hastalığın tedavisinde ve aynı zamanda cilt bakım malzemelerinde kullanılmaktadır. Dut ayrıca antosiyanin, flavonoidler açısından oldukça zengindir.

Dutun Sağlığa Faydaları

Dut çok eski çağlardan itibaren alternatif tıp tarafından hastalıkların tedavisinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Dutun içerdiği zengin vitamin ve mineraller yanında çok çeşitli antioksidanlar kanser hastalığı başta olmak üzere, kan pıhtılaşması, soğuk algınlıkları, kanın temizlenmesi gibi çok geniş bir yelpazede sağlığımıza katkıda bulunur.

Dutun faydalarından bazıları;

- Dutun bol miktarda içerdiği besinler genel sağlığımızı korumaya yardımcı olur. İçerdiği vitaminler, bileşenler ve mineraller çok geniş bir çapta olduğundan tepeden tırnağa bütün organların ihtiyaç duyduğu besinlerdir.

-  Dut bağışıklık sistemini güçlendiren doğal bir besin kaynağıdır. Bol miktarda içerdiği C vitamini ve flavonoidler grip, soğuk algınlığı, öksürük gibi sorunların ortadan kalkmasına yardımcı olur.  Bunun dışında dutun kronik hepatit ve gastrit hastalıklarına da  iyi geldiği düşünülmektedir.

- Dut tüketiminin iştah açtığına inanılır. Dut ayrıca sindirim sistemi için  faydalı bir besin kaynağıdır.

-  Dut iç salgı seviyesini arttırarak bağışıklık sisteminin güçlenmesine yardımcı olabilir. Bu ayrıca vücudun sıvı tüketimini teşvik eder. Ayrıca dehidratasyondan muzdarip insanlara yardımcı olur. Vücudunda sıvı eksikliği sorunları olan kişiler düzenli olarak dut tüketmelidirler.

- Düzenli dut tüketimi kolesterol seviyesini sağlıklı seviyede tutmaya yardımcı olabilir. Fakat aşırı tüketimi ters tepkiye neden olabilmektedir. Bu yüzden orantılı tüketilmesi gerekir.

- Görme Yeteneğini Geliştirir: Dut suyunun görmeyi geliştirdiği düşünülür. Dut suyunun özellikle uzun süre bilgisayar başında kalan kişilerin düzenli olarak tüketmeleri gerekir. Çünkü uzun süre radyasyona maruz kalan gözler çok yorulur. Bol miktarda A vitamini içeren dut, göz yorgunluğunun giderilmesine ve bilgisayarın verdiği tahribatın ortadan kalkmasına yardımcı olur. Aynı zamanda görme kaybı ve retina dejenerasyonuna neden olan serbest radikallere karşı gözleri korur.

- Ameliyat Sonrası Dut: Dut ameliyat olan hastalar için son derece faydalı bir besin kaynağıdır. Kan dolaşımının artmasına yardımcı olur, enfeksiyon başlangıcını engelleyebilir. Bunun dışında doğumdan sonra da iyileşmeyi hızlandırabilir. Ameliyat sonrası iyileşme sürecinin hızlanmasına katkıda bulunur.

- Dut diyabet hastalığı için kan şekerinin sağlıklı bir seviyede tutulmasına yardımcı olur.  Dutun kan şekerini sağlıklı seviyede tutmasına yardımcı olan flavonoid açısından zengin olduğu düşünülmektedir. Bu yüzden şeker seviyesi ve diyabetik hastalarda komplikasyon önlemek için son derece etkilidir.

-  Dutun en önemli özelliklerinden bir tanesi de karaciğer ve böbrek organlarının sağlığını korumasıdır. Dut karaciğeri ve böbrekleri toksinlerden temizler ve aşırı yorulmalarını engeller. Bu özelliği aynı zamanda kan sağlığı için önemlidir. Buradan anlaşılacağı gibi, kanı böbrek, karaciğer, kalp ve damar birbirine bağlı olan bu çok önemli organ silsilesinde hayati derecede sağlığa katkıda bulunur.

- Dutun Cilt Sağlığına Faydaları: Dut başta çilek olmak üzere bir çok meyve sebze gibi cilt sağlığına katkıda bulunmaktadır. Aynı şekilde dut da etkili antioksidan içerdiğinden dolayı cilt sağlığına çok geniş bir oranda fayda sağlamaktadır.

Dut cildin gençleşmesini ve nemlenmesini sağlamanın dışında cildin temizlenmesini sağlar. Dut yaprakları cilt hastalıklarının tedavisinde kullanılmaktadır. Aşırı kuru ciltler için zeytinyağı ile dut yaprağını karıştırıp sorunun kökünden halledilmesine ciddi anlamda katkıda bulunacaktır.

- Dutun Saç Sağlığına Faydaları:  Dutun antioksidan özelliği saç sağlığının korunmasına da yardımcı olur. Dutun kaynatılarak elde edilen suyu ile saçların yıkanması saç köklerinin sağlamlaşmasına ve dökülme sorununun ortadan kalkmasına yardımcı olabilir. Bu uygulama aynı zamanda saç derisi sağlığının korunmasını sağlar. Kepek sorunu olanlar da bu uygulamayı yapabilirler. Bunun dışında dut yaprakları da kaynatılarak saçlara uygulanabilir. Duy yaprağı suyuna ayrıca limon katılarak uygulanması daha etkili sonuçlar alınmasına yardımcı olabilir.

 Kuru Dutun Faydaları

 Kuru dut; dutun kurutulmasıyla elde edildiği için içerdiği besinlerde çok fazla bir değişiklik olmaz ve sağlık açısından faydaları benzerdir ancak bazı farklı uygulamalar ile sağlık açısından farklı faydalar elde edilebilir. Bu faydaları şu şekilde sıralayabiliriz;

- Kuru dut aç karınla tüketildiği zaman bağırsak kurtlarının dökülmesini sağlayabilir. Bu şekilde tüketim aynı zamanda bağırsak hareketlerinin artmasına yardımcı olur.

- Kuru dut hangi şekilde tüketilirse tüketilsin kan yapımına ciddi anlamda katkıda bulunur ve anemi hastalığına engel olur.

- Kaynatılarak kuru dut içtiğinizde etkili bir idrar söktürücü olur. Aynı zamanda ateşi düşürmeye yardımcı olabilir.

- Kuru dutların kaynatılarak suyunun içilmesi ağız sağlığının korunmasına yardımcı olabilir, saçlara uygulandığında saç sağlığını korur, aynı şekilde bu su ile cilt yıkandığında, cildi temizler ve besler.

- Enerji verici özelliğinin dışında kan şekeri ve kolesterol seviyesinin sağlıklı düzeyde kalmasına yardımcı olur.

Dutun Zararları

- Dutun sağlık açısından bir çok faydasının olduğunu ele aldık, fakat farklı nedenlerden kaynaklanan bazı yan etkileri ve zararları da vardır. Bunun temel nedeni kişilerin bünyeleri olabilmekle birlikte bazı hastalıklarla mücadele eden insanlar için de farklı sonuçlara neden olabiliyor. Şimdi dutun zararlarına göz atalım;

- Dutun cilt sağlığına katkılarını anlatmıştık. Fakat 2010 yılında Fransız bilim adamlarının hayvanlar üzerinde yaptıkları deneylerde hidrokinon olarak adlandırılan içeriğin cilt kanserine neden olduğu iddia edilmektedir. Bu yüzden bazı sağlık uzmanları dut ürünlerinin cilde uygulanması noktasında bazı çekinceleri olduğunu söylemektedir.

- Tokyo, Nihon Üniversitesi’nden araştırmacılar dut köklerinden ve kabuğundan alınan özün lösemi hücrelerini tetiklediğini gözlemlemişlerdir. Bu araştırma sonuçlarına göre, bazı uzmanlar kemoterapi tedavisi gören hastaların dut tüketiminden uzak durmalarını tavsiye etmektedirler.

- Dutun özelliği karbonhidrat emilimini engellemektedir.

- Dutun kan şekerini düşürdüğü düşünülmektedir ve bu hipoglisemiye yol açabilir. Bu durum açlık, baş ağrısı, bulanık görme, aşırı terleme, baş dönmesi, konfüzyon, ve titreme gibi sorunlara neden olabilir. Bu yüzden dut tüketimine itina gösterilmelidir.

- Dut potasyum açısından etkili bir kaynaktır. Bu yüzden böbrek hastaları ve safra kesesi sorunları yaşayan kişilerde komplikasyonlara neden olabilmektedir. Potasyum sağlık açısından hayati önem taşır ama böbrek hastaları ve safra kesesi hatalığından dolayı tedavi gören kişilerde sorunu iyice arttırır. Böbrek taşı sorunu olan kişilerde dut ve dutla alakalı besinlerden uzak durmaları önerilir.

Tavsiyeler

Dutun yüksek besin değeri içermesi tüketim esnasında dikkat edilmesi gerektiğini ortaya koymuştur. Özellikle farklı hastalıklarla mücadelee den kişiler azami derecede dut tüketimine dikkat etmelidirler.