BİR TEK DÜNYAMIZ VAR

İnsan ve çevre arasındaki etkileşim vazgeçilmezdir. İnsan tarihi boyunca doğal ortamdan yararlanmış ve karşılığını almıştır. Bu karşılık kimi zaman filizlenen bir fidanla ödüllendirirken kimi zaman da kuruyan toprakla cezalandırmıştır. Sorsanız herkes ileride de yaşanılabilir bir çevreye sahip olmak ister ama hiç kimse yaşadığı çevrenin canlıların ortak malı olduğu bilincine uygun hareket etmez. Çevre de ister istemez insanların kullanımına paralel şekilde ağırlığını göstermektedir. İnsanın olumlu yada olumsuz davranışı ile doğal ortamının ona verdiği tepki  suç ve ceza halini almaktadır. Güncel bir çok çevre sorunu bulunmaktadır, bu sorunların meydana gelmemesi ya da en aza indirgenmesi amacıyla oluşturulmuş hukuk kuralları da mevcuttur.  Buna rağmen insanlığın en doğal haklarından çevre hakkı ile bu sorunlar arasında bir soyutlanma hissedilmektedir.

                         Uluslararası hukuki düzenlemelere paralel olarak ülkemizde de çevre hukuku alanında gelişmeler tabiki olmuştur. Ancak bu düzenlemeler aktif bir şekilde işlememekte hala önemi anlaşılamamaktadır. Küçük ama en yakın örneğini verecek olursak Gümüşhane’mizin şiirine, türküsüne konu olmuş Harşit Çayı diyebiliriz. Çok değil bir iki defa geçseniz evlerden, işyerlerinden gelişigüzel fırlatılan çöpleri ya da atıkları göreceksinizdir. Eleştirmek en basit olanıdır. Bir fail bulamayınca akla gelen en kestirme yol Belediyeye yüklenmek olacaktır ki, bu doğru değildir. Anayasal düzenlemelerde; “ Çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını korumak ve çevre kirlenmesini önlemek Devletin ve vatandaşların ödevidir” denilerek bu sorumluluğun devletle birlikte biz vatandaşlara ait olduğunu vurgulamıştır. Tabiki yetkili kişi ya da ilgili kurumlar bu konuda gerekli önlemleri almakla yükümlüdür. Bu bakımdan sorunların en aza indirgenmesi amacıyla teşvik edici veya uyarıcı önlemler alınabilir. Yanılmıyorsam Harşit’e çöp atmanın bir müeyyidesi vardı. Şimdi fiziki olarak bulunmasa bile bir zamanlar köprüler üzerinde kirletmenin karşılığının para cezası olduğuna dair uyarıcı levhalar mevcuttu.  Ancak uygulamada pek bir anlam ifade ettiğini sanmıyorum ki; henüz böyle bir cezadan haberdar bile değiliz.  Ancak her şeyden önemlisi vatandaş olarak bizlerin çevreyi koruma bilincine erişebilmiş olmamızdır. Şunu bilmeliyiz ki çevre sorunları ancak birlikte aşılabilecek bir durumdur. Devlet ne kadar da titiz davranmış olsa bile diğer taraftan vatandaş ödevini yerine getirmedikçe bu denge zaten sağlanamayacak, çevre sorunları açısından zarar tehlikesi daha çok artacak belki de telafisi mümkün olmayacak sorunlar doğuracaktır.

                           Bahsi geçen ödevler ve aykırı davranışlara ilişkin yaptırımlar ,2872 sayılı Çevre Kanunu, Türk Ceza Kanunu’nun 181 ila 184. maddeleri ve 2872 sayılı Çevre Kanunu’na dayanılarak çıkartılan yönetmelikler ile bazı kanunlarda düzenlenmiştir. TCK’da “Çevrenin Taksirle Kirletilmesi” tehlike suçu olarak belirtilmiştir. Yani suçun oluşması açısından zararın meydana gelmesi bir unsur ya da cezalandırma şartı değildir. Sadece tehlike arz edebilecek  bir durum bile suçun oluşması için yeterli olabilecektir. Dolayısıyla zarar meydana gelmemiş olsa dahi tehlike arz edecek her davranışın suç teşkil ettiği aşikar , faili ise ne yazık ki İnsan!..

                          Dileriz ki çevre ile insanlar arasında kuvvetli bir bağ ve bilinç oluşturulabilir. Bu dayanışma olabildiğince geliştirilir. Çünkü insan ve çevre arasında sağlanacak dayanışma canlı nesillere bırakılabilecek en büyük mirastır. Stockholm Çevre Konferansı’nda da belirtildiği üzere  “BİR TEK DÜNYAMIZ VAR” …